Kącik dla rodziców

Terapia ręki – kiedy i dla kogo?

Terapia ręki to zespół metod, które mają na celu całościowe usprawnienie kończyny górnej dziecka. Wbrew powszechnej opinii, nie jest to „nauka poprawnego chwytu i pisania”. Prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego jest tak naprawdę końcowym efektem całej terapii. Ręce nie pracują w odosobnieniu – działają w połączeniu z tułowiem, wzrokiem, słuchem, dotykiem. Terapia ręki to ćwiczenia gimnastyczne całego ciała, które prowadzą do stabilizacji pracy kończyn górnych. ¹

Kluczowym pojęciem dla terapii ręki jest propriocepcja inaczej zwana kinestezją (czuciem głębokim). Jest to zdolność do identyfikowania swojego położenia oraz ruchów. Dzięki czuciu głębokiemu możemy poruszać się (oraz poruszać kończynami) w sposób swobodny, bez zastanawiania się nad ich położeniem. ² Przykładami umiejętności zawdzięczanych dobremu czuciu głębokiemu są: chodzenie lub kopanie bez patrzenia na kończyny dolne, utrzymywanie równowagi podczas stania na jednej nodze z zamkniętymi oczami, dotykanie czubka nosa opuszkiem palca wskazującego bez kontroli wzroku.

Terapia ręki skierowana jest przede wszystkim do dzieci, które m.in.

mają nieprawidłową postawę ciała
problemy w codziennych czynnościach (np. z ubieraniem czy piciem z kubka)
problemy w zabawach manipulacyjnych (np. nawlekaniu, lepieniu)
kłopoty z rysowaniem, malowaniem

Zadaniem terapii ręki jest poprawa stabilizacji centralnej, z której początek biorą wszystkie ruchy, po czym przenoszone są na inne części ciała. Mięśnie, które za nią odpowiadają to: mięsień poprzeczny brzucha, mięśnie dna miednicy, mięsień wielodzielny, mięsień skórny wewnętrzny brzucha, mięśnie lędźwi i przepona. Te partie mięśni odpowiadają za stabilną pozycję kręgosłupa – kluczowego elementu prawidłowej postawy a co za tym idzie, prawidłowym funkcjonowaniem ręki. Rozwój ruchowy polega na coraz bardziej zaawansowanych czynnościach i dostosowaniu odpowiedniego napięcia mięśniowego do wykonywania konkretnych zadań.³

Każdy rodzic może w formie zabawy z dzieckiem w domu wdrażać elementy terapii ręki. Do tego typu ćwiczeń (zabaw) m.in. należą⁴:

zabawy rozwijające motorykę rąk i ćwiczenia kończyn górnych (wymachy w górę, w przód: rzucanie piłki, kulki papieru; wymachy w górę, w dół: lot ptaka, samolotu wymachy na boki: zbieranie przedmiotów do koszyka; wymachy złączonych rąk: drwal; podnoszenie rąk ku górze: szumiące drzewa, zbieranie gwiazdek opuszczanie rąk na boki: promienie słońca; wymachy rąk zgiętych w łokciach: dyrygowanie; zataczanie rękoma kół składanie rąk nad głową: czapka krasnala; składanie rąk prze sobą: strzała składanie rąk na dłoniach: jak do snu)
ćwiczenia dłoni ( naciskanie dłońmi na blat stołu; oklaski, pocieranie dłoni o siebie; posuwanie dłoni po dłoni: głaskanie; uderzanie pięściami o blat ze zmiennym natężeniem; głaskanie materiałów o różnej fakturze; krążenie palcami)
ćwiczenia palców (kiwanie palcami – pożegnanie; imitacja gry na pianinie, trąbce; stukanie palcami: krople deszczu padające na blat, dziobanie ziaren przez kurki; wysuwanie palców z pięści – liczenie; przebieranie palcami; doskonalenie chwytu pęsetowego [palec wskazujący i kciuk]: imitacja solenia, skubanie, przewracanie kartek książki, przekładanie lub zbieranie drobnych przedmiotów, przypinanie spinaczy; splatanie palców: koszyczek, krążenie splecionymi nadgarstkami; robienie mas plastycznych, wtykanie w nie koralików, guzików, kolorowych kamyków; nawlekanie korali; rozdzieranie papieru; malowanie (od lewej do prawej lub z góry na dół) większych arkuszy papieru za pomocą pędzla;

Jak widzimy, terapia ręki oprócz działań prowadzonych przez wykwalifikowanego specjalistę, może w pewnej mierze mieć miejsce w domu, przy okazji różnych codziennych czynności i zabaw w domu. Ważne, by dziecko wykonywało je niejako „nieświadomie”, bez ukierunkowania czy informowania o tym, że teraz „ćwiczymy rękę”. Rozwój poprzez zabawę czyli naturalną aktywność dziecka w wieku przedszkolnym przynosi najlepsze efekty.

¹ https://psychoterapia.plus/terapia-reki-na-czym-polega-i-dla-kogo-jest-przeznaczona/

² https://www.doz.pl/czytelnia/a15883-

Propriocepcja jak_objawiaja_sie_zaburzenia_propriocepcji_Jak_wzmacniac_czucie_glebokie

³ więcej : M. Borkowska, Uwarunkowania rozwoju ruchowego i jego zaburzenia w mpdz, Wydawnictwo Zaułek, Warszawa 1999.

⁴ https://mojebambino.pl/blog/index.php/2020/06/22/terapia-motoryki-reki-w-domu/

Przydatne linki :

Pomocna literatura:

A. Giczewska, W. Bartkiewicz, Terapia ręki, Warszawa 2014.
Dembińska-Wola M., Chrzanowska-Boruszewska M., Popatrz, dotknij, powiedz, Warszawa 1999

Zebrał i opracował: Piotr Gaszczyński, pedagog specjalny, terapeuta ręki

Harmonijny rozwój dziecka - które sygnały mogą być niepokojące?

Co to znaczy harmonijny rozwój dziecka i które symptomy mogą świadczyć o nieprawidłowościach w dojrzewaniu? Kiedy należy zgłosić się na konsultację do specjalisty? Których dzieci dotyczą specjalne potrzeby rozwojowe? Jakie działania, mające na celu wspieranie dzieci z trudnościami podejmowane są w przedszkolu na co dzień przez nauczycieli i specjalistów? Na te wszystkie pytania odpowiadam w dalszej części artykułu.

Harmonijny rozwój dziecka - czyli jaki?

Dojrzewanie dziecka przebiega harmonijnie, kiedy poszczególne obszary rozwojowe kształtują się równolegle. Uwzględnia się między innymi takie sfery jak:

1. Rozwój motoryczny:

Umiejętności motoryki małej związane są z ruchami rąk, dłoni i palców. Ruchy te angażują mięśnie małe, dzięki którym możliwe jest posługiwanie się niewielkimi przedmiotami, narzędziami do pisania. Niebagatelny wpływ na rozwój motoryki małej mają zdolności koordynacji wzrokowo ruchowej, a także koncentracja na aktywnościach, które wykonywane są za pomocą nieznacznych ruchów ręki np. pisanie, malowanie, chwytanie, nawlekanie, ugniatanie, czy zapinanie guzików. Jeszcze w okresie 3-4 roku życia, obserwuje się niski poziom umiejętności manualnych. Wynika to między innymi z faktu, że w tym wieku dzieci mają jeszcze niewystarczająco rozwinięte mięśnie dłoni i palców. W wieku ok. 4-5 roku życia następuje zmiana i dzieci powinny coraz lepiej radzić sobie z wykonywaniem czynności angażujących motorykę małą. Etapy zdobywania poszczególnych umiejętności, przedstawione są szczegółowo w tabeli artykułu znajdującego się w linku poniżej:

https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2021/09/06_KIW_19_STELMASIAK_ROZANSKA.pdf

W linku znajdują się również ćwiczenia usprawniające rozwój motoryki małej.

Motoryka duża dotyczy aktywności ruchowych, angażujących całe ciało np. skakanie, gra w piłkę, bieganie, czy jazda na rowerze. Rozwój motoryki dużej ma wpływ między innymi na prawidłową postawę ciała, równowagę, a także koordynację wzrokowo-ruchową. Informacje dotyczące poszczególnych etapów rozwoju motoryki dużej u dzieci w wieku przedszkolnym, znajdują się w tabeli-link poniżej:

https://psychologia.amu.edu.pl/wp-uploads/2004-DZIECI-I-M%C5%81ODZIE%C5%BB-przedszkolne-osi%C4%85gni%C4%99cia-i-zaro%C5%BCenia.pdf

Należy pamiętać, że pomimo ogólnie przyjętych wytycznych, rozwój motoryczny każdego dziecka przebiega indywidualnie. Istnieją jednak pewne normy, określające przeciętny wiek, w którym dziecko powinno osiągać kolejne etapy rozwoju. Regularna kontrola dziecka z lekarzem pediatrą, a także konsultacje z nauczycielami w przedszkolach, do których uczęszczają dzieci, umożliwiają wczesne wykrycie ewentualnych problemów dot. poszczególnych aspektów związanych z rozwojem.

2. Rozwój poznawczy:

pamięć - kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie informacji
myślenie logiczne, w tym rozwiązywanie problemów, sekwencji, labiryntów, kategoryzacja, dostrzeganie różnic/podobieństw w obrazkach i w otaczającym nas świecie, porównywanie i in.
koncentracja - coraz dłuższe skupianie się na danych czynnościach
szybkość procesów myślowych - sprawne radzenie sobie z problemami, zadaniami na poziomie adekwatnym do wieku dziecka
funkcje językowe - w pierwszych miesiącach życia dziecka powinno pojawić się głużenie, następnie gaworzenie. Dziecko powinno zacząć mówić w wieku około 12 miesięcy, konstruować proste zdania składające się z trzech wyrazów w wieku około 2 lat. Należy jednak pamiętać o indywidualnych predyspozycjach dzieci i wszelkie wątpliwości konsultować również z doświadczonymi nauczycielami. Na dalszych etapach rozwoju, dziecko zwiększa zasób słownictwa, zaczyna tworzyć bardziej złożone zdania. Warto zwrócić także uwagę, czy mowa dziecka jest wyraźna i zrozumiała przez otoczenie.

Prawidłowy rozwój poznawczy wymaga postępów pojawiających się wraz z wiekiem we wszystkich wymienionych dziedzinach. Jeśli u rodziców pojawiają się wątpliwości, co do prawidłowego rozwoju myślenia poznawczego u swojego dziecka, warto skonsultować je z nauczycielami w przedszkolu, do którego uczęszcza. Pedagodzy posiadają niezbędną wiedzę dot. dojrzewania dziecka na poszczególnych etapach życia.

3. Rozwój społeczny

Podczas obserwacji naszych pociech wśród rówieśników, warto zwrócić uwagę na działania podejmowane przez dzieci w trakcie zabawy - na każdym etapie rozwoju zaangażowanie społeczne się zmienia. Do 1 roku życia, dzieci nie uczestniczą w zabawach z innymi - jest to etap bardziej obserwacji, niż wspólnego działania. Do 2 roku życia zauważyć można zabawę w pojedynkę. Następnie, w wieku 2/3 lat dzieci zaczynają zabawy równoległe. Oznacza to, że podejmują aktywności obok innych dzieci, często nie nawiązując współpracy. Zabawa asocjacyjna pojawia się w wieku około 4, 5 roku życia. Zaobserwować można wtedy podejmowanie wspólnych działań z innymi, jednak bez podziału pracy, czy aktywności prowadzących do osiągnięcia wspólnego celu. W wieku 5 lat zauważyć można zabawę kooperacyjną pomiędzy dziećmi, które bawią się ustalając konkretne działania i cele. Zaczynają pojawiać się zabawy z podziałem na role.

Obserwując nasze pociechy, należy zwrócić uwagę także na inne aspekty rozwoju społecznego:

nawiązywanie/unikanie kontaktu wzrokowego z innymi osobami przez dziecko
odwzajemnianie uczuć, adekwatne reakcje na emocje innych osób, a także prawidłowe odczytywanie uczuć z wyrazu twarzy czy kontekstu sytuacyjnego
czy dziecko znacznie różni się od grupy rówieśniczej pod względem wyrażania emocji, uczuć
dzielenie się z innymi swoimi przeżyciami, sukcesami, radością
nawiązywanie/unikanie kontaktu fizycznego z innymi osobami
umiejętność zabawy w udawanie, a także zabawy w naśladowanie

4. Rozwój emocjonalny:

Dzieci od pierwszych lat życia poznają sposoby na radzenie sobie z przeżywaniem intensywnych emocji. Biorąc pod uwagę ich niedojrzały jeszcze układ nerwowy, labilność emocjonalna jest pewnego rodzaju normą. Obszary znajdujące się w mózgu człowieka, które odpowiedzialne są za kontrolę emocji, rozpoznawanie i nazywanie poszczególnych stanów emocjonalnych, odnajdywanie odpowiednich sposobów na radzenie sobie w trudnych sytuacjach - dojrzewają długo. Mówi się, że proces ten trwa nawet do 25 roku życia. Nic więc dziwnego, że emocje u dzieci bywają gwałtowne i intensywne. Istnieją jednak sytuacje, w których stan rozchwiania emocjonalnego trwa zbyt długo, pojawia się zarówno w warunkach domowych jak i w przedszkolu. Zdarza się także, że przez dłuższy okres czasu dzieciom towarzyszą lęki widoczne np. podczas rozstania z rodzicami w przedszkolu lub w ciągu dnia, agresja w stosunku do innych osób lub autoagresja, objawy somatyczne takie jak np. regularne bóle brzucha. Takie sytuacje niewątpliwie mogą wzbudzać niepokój u rodzica i z pewnością nie należy ich bagatelizować.

Kiedy zgłosić się na konsultację do specjalisty?

Obserwacja dzieci przez rodziców, a także przez nauczycieli to istotny czynnik, aby stwierdzić, czy rozwijają się harmonijnie. Umiejętności, które są zdobywane przez naszych podopiecznych można porównać do ogólnie przyjętych skal, norm rozwojowych. Należy jednak pamiętać, że tempo rozwoju każdego dziecka jest indywidualne i jeśli jest wolniejsze w porównaniu do rówieśników, nie musi to świadczyć o nieharmonijnym rozwoju.

Istotny wpływ na rozwój człowieka mają czynniki wewnętrzne, w tym uwarunkowania genetyczne i zewnętrzne - środowisko, w jakim wychowuje się dziecko, jakość relacji z opiekunami, czy rytm dnia. Należy pamiętać, że przedszkole ma również niebagatelny wpływ na rozwój naszych pociech, które spędzają w nim znaczną część dnia. W przypadku zaobserwowania niepokojących sygnałów u swoich dzieci, należy pamiętać o wsparciu, jakie można otrzymać ze strony nauczyciela. Opiekunowie, mają szerszy punkt odniesienia, dzięki możliwości porównywania ze sobą dzieci w podobnym wieku, a także posiadają podstawową wiedzę dotyczącą prawidłowego rozwoju u dzieci. Podczas konsultacji można ustalić dalsze działania związane ze wsparciem dziecka, a także rozważyć potrzebę udania się do poradni psychologiczno-pedagogicznej na konsultację z psychologiem/logopedą/neurologopedą w przypadku zaobserwowania trudności na którymś etapie rozwoju. Wizyty w poradni psychologiczno - pedagogicznej odbywają się bezpłatnie, bez skierowania i w ramach NFZ.

Co to są specjalne potrzeby rozwojowe dziecka?

Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi to te, u których stwierdza się objawy utrudniające lub uniemożliwiających funkcjonowanie: ruchowe, sensoryczne, poznawcze, w zakresie komunikacji, emocjonalno?społeczne i/lub psychiczne, wpływających na jakość życia i pełnienie ról społecznych teraz i/lub w przyszłości.

Specjalne potrzeby rozwojowe dotyczą dzieci od urodzenia do rozpoczęcia edukacji w szkole lub od urodzenia do 3 roku życia. W drugim założeniu, dzieci od 3 roku życia, a także młodzież do ukończenia nauki w szkole, to dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (takie kryterium, jak i definicja obowiązują obecnie w wielu krajach Unii Europejskiej).

Działania podejmowane przez nauczycieli, wspierające dzieci z trudnościami:

Pomoc w przedszkolu jest udzielana dzieciom w toku bieżącej pracy przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów. Dla dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi prowadzone są zajęcia o charakterze terapeutycznym, które odbywają się regularnie na terenie przedszkola. W ramach wspierania rozwoju naszych pociech, nauczyciele przeprowadzają także obserwacje i konsultacje ze specjalistami. Biorąc pod uwagę, że opiekunowie w przedszkolu spędzają z dziećmi znaczną część dnia, bardzo dobrze znają ich indywidualne możliwości.

Źródła:

Agnieszka Wentrych "Zanim wkroczy specjalista", Kraków 2016
Agnieszka Wentrych "Zanim wkroczy specjalista.. cz.2" Kraków, 2020

https://www.dobrylogopeda.edu.pl/poradnik-pacjenta/wplyw-motoryki-duzej-na-mowe-dziecka

https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2021/09/06_KIW_19_STELMASIAK_ROZANSKA.pdf

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/52271,czy-rozwoj-ruchowy-mojego-dziecka-przebiega-prawidlowo

https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/283/original/30-35.pdf?1473160846

https://pl-static.z-dn.net/files/dd2/4c9d4620621072c07e8e5da636505af5.pdf

https://swps.pl/nauka-i-badania/projekty/42-projekty-naukowe/22963-wyobrazenia-umyslowe-i-emocje-a-decyzje-w-warunkach-ryzyka-i-niepewnosci-wizualizowanie-przyszlosci-jako-narzedzie-w-podejmowaniu-decyzji

https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/informacje-o-swiadczeniach/ochrony-zdrowia-psychicznego-dzieci-i-mlodziezy/

https://psychologiadziecka.org/rozwoj-mowy-u-dziecka-i-jego-etapy/

https://www.przedszkola.edu.pl/harmonijny-rozwoj-dziecka---czyli-jaki.html

https://zpe.gov.pl/a/diagnoza-specjalnych-potrzeb-rozwojowych-i-edukacyjnych-dzieci-i-mlodziezy/DIoAzh01M

Opracowała: Dominika Szlachta – nauczyciel psycholog

Zapraszamy do zapoznania się z informacją skierowaną do Państwa od ZUS.

Szanowni Państwo,

od 1 lutego 2023 r. ZUS rozpoczął przyjmowanie wniosków o świadczenie wychowawcze 500+ na nowy okres świadczeniowy, który trwa od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.

Wnioski o 500+ teraz również w aplikacji mZUS

W tym roku wnioski na nowy okres świadczeniowy można złożyć za pośrednictwem:

· bezpłatnej aplikacji mobilnej mZUS.

To łatwy i wygodny sposób na złożenie wniosku. Z aplikacji mZUS można korzystać na urządzeniach mobilnych z systemami operacyjnymi Android i iOS. Aplikację można pobrać ze sklepów Google Play oraz App Store.

· narzędzi dostępnych w ubiegłych latach:

Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS
portalu Emp@tia – opcja dla rodziców lub opiekunów, jeśli mają nr PESEL
bankowości elektronicznej, jeśli bank ma taką usługę – opcja dla rodziców lub opiekunów, jeśli mają nr PESEL.

Kiedy wypłata świadczenia

Termin wypłaty świadczenia jest uzależniony od daty złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku. Osobie, która złoży go:

do 30 kwietnia 2023 r. - ZUS wypłaci świadczenie do 30 czerwca 2023 r.
w maju 2023 r. - ZUS wypłaci świadczenie do 31 lipca 2023 r. wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od czerwca,
w czerwcu 2023 r. - ZUS wypłaci świadczenie do 31 sierpnia 2023 r. wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od czerwca,
w lipcu 2023 r. - ZUS wypłaci świadczenie do 30 września 2023 r. wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od lipca,
w sierpniu 2023 r. - ZUS wypłaci świadczenie do 31 października 2023 r. wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od sierpnia.

500+ dla obcokrajowców

Świadczenie wychowawcze przysługuje zamieszkałym w Polsce obywatelom UE/EFTA i też pozostałym cudzoziemcom, o ile mają legalny pobyt w Polsce wraz z dostępem do polskiego rynku pracy. Do wniosku osoby te powinni dołączyć dokument potwierdzający legalność pobytu w Polsce wraz z dostępem do rynku pracy, np. kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”.

Składanie wniosków o świadczenie 500+ na nowy okres świadczeniowy przez obywateli Ukrainy

Świadczenie 500+ przysługuje obywatelom Ukrainy, którzy przybyli z Ukrainy do Polski po 23 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi i uzyskali legalny pobyt w Polsce na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Osoby te powinny złożyć wniosek o świadczenie na formularzu SW-U, specjalnie przygotowanym w języku ukraińskim. Wniosek ten można złożyć poprzez PUE ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną.

Zgodnie o obecnie obowiązującym stanem prawnym, wnioski SW-U na okres 2023/2024 obywatele Ukrainy mogą składać do 24 sierpnia 2023 r.

Z wyrazami szacunku

Monika Suder

Koordynator ds. komunikacji społecznej i edukacji

ŚWIADCZENIA DLA RODZINY Z ZUS

Szanowni Państwo,

wydawałoby się, że postęp cywilizacyjny, poprawa warunków i nawyków higienicznych oraz wzrost wiedzy na temat wszawicy powinny wyeliminować jej występowanie, jednak to nadal problem, który pojawia się wśród dzieci. Zachęcamy do skorzystania z materiałów edukacyjnych Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Departamentu Matki i Dziecka Państwowego Zakładu Higieny dotyczących profilaktyki i zwalczania wszawicy u dzieci i młodzieży.

Z poważaniem,

Ewa Kisielewicz

PSSE Kraków

W jaki sposób przedszkolak może korzystać z komputera?

Czy kilkulatek może korzystać z urządzenia elektronicznego połączonego z Internetem? Wielu dorosłych zastanawia się nad tym, a czasem toczy wewnętrzne spory, na co można pozwolić kilkulatkowi w dobie cyfrowej rewolucji. Tymczasem statystki pokazują, że 54% dzieci w wieku 3-4 lat posiada własne urządzenia elektroniczne. Przeciętnie przedszkolaki spędzają ponad 6 godzin tygodniowo w sieci.

(źródło: https://www.internetmatters.org/pl/advice/0-5/#facts )

Czy decyzje dorosłych o udostępnieniu dzieciom urządzeń elektronicznych z odstępem do Internetu są świadome?

Na początku chciałabym omówić korzyści płynące z kontaktu z urządzeniami cyfrowymi:

Zdobywanie cyfrowych umiejętności
Korzystanie z komputera zmienia sposób myślenia i uczenia się, może wspomagać przyswajanie pewnych treści w sposób atrakcyjny dla dzieci
Urządzenia elektroniczne są „cyfrową biblioteką”
Wyrabianie sprawności manualnej, refleksu oraz podzielności uwagi

Wady korzystania z urządzeń elektronicznych przez dzieci:

Zbyt długi czas przed komputerem naraża dziecko na problemy zdrowotne (wady postawy, problemy ze wzrokiem, problemy psychiczne) (źródło: https://www.uzaleznieniabehawioralne.pl/siecioholizm/dziecko-i-komputer/)
Możliwość nawiązania ryzykownych kontaktów w Internecie
Dostęp do treści szkodliwych: pornograficznych, prezentujących przemoc lub dyskryminujących

Rodzice biorąc pod uwagę powyższe argumenty mogą udostępnić swoim dzieciom urządzenia elektroniczne, jednakże powinni to zrobić w sposób przemyślany i bezpieczny.

Jak zapewnić swojemu dziecku bezpieczny i zdrowy dostęp do urządzeń elektronicznych?

Korzystać z programów kontroli rodzicielskiej w telefonie, tablecie lub komputerze
Wprowadzić hasła zabezpieczające
Limitować dziecku czas przed komputerem, telefonem lub tabletem
Zapewnić dostęp do platform stworzonych dla dzieci
Wytłumaczyć zasady korzystania z urządzenia
Od początku ustalić zasady i granice korzystania z urządzenia elektronicznego – kształtować dobre nawyki elektroniczne
Uświadomić dziecko, że gdy napotka w Internecie coś złego może o tym powiedzieć rodzicowi bez żadnych konsekwencji

(źródło: https://www.internetmatters.org/pl/advice/0-5/#facts )

Platformy internetowe warte polecenia:

https://pisupisu.pl https://www.squla.pl/ https://www.youtubekids.com/ https://supersimple.com/ www.lulek.tv http://ciufcia.pl/ www.buliba.pl www.dziecionline.pl www.dla-dzieci.com.pl www.domowyprzedszkolak.pl

Czas przed komputerem, który specjaliści uznają za dopuszczalny dla dziecka w wieku przedszkolnym to maksymalnie 20 minut dziennie. Oczywistym wydaje się, że żadne urządzenie elektroniczne nie zastąpi dziecku kontaktu z rodzicami ani rówieśnikami. Najlepsza aplikacja edukacyjna nie wniesie do życia dziecka tyle wrażeń, doświadczeń sensorycznych, możliwości eksploracji i przygód, ile daje swobodna zabawa. Rodzice powinni kierować się również indywidualnymi cechami dziecka i jego sytuacją życiową. Dzieci z zaburzeniami rozwoju, wysoce wrażliwe, z niską samooceną, nieradzące sobie z emocjami, a także po trudnych przeżyciach nie powinny korzystać z urządzeń elektronicznych. Te dzieci są podatne na uzależnienia behawioralne. Niezależnie od argumentów za i przeciw korzystaniu z urządzeń elektronicznych warto pamiętać, że dzieci mogą mieć z nimi styczność poza domem więc podstawowa wiedza będzie w tym zakresie będzie przydatna. Okres przedszkolny to okazja do zdobycia wielu elementarnych umiejętności, takich jak choćby ubieranie się, jedzenie, mycie, rysowanie, prowadzenie rozmów, współpraca z innymi. Wręczając dziecku tablet warto też ustanowić priorytety, na przykład najpierw obowiązki domowe lub szkolne, a dopiero później czas na relaks. Jeśli to będzie odpoczynek lub rozrywka przed ekranem to wyłącznie za zgodą rodzica.

Opracowała:

Agata Pasuniak

Gotowość szkolna dziecka

Dziecko w wieku sześciu lat ma obowiązek odbyć roczne przygotowanie przedszkolne. Roczne przygotowanie przedszkolne w swym założeniu ma przygotować dziecko do wymagań stawianych przez szkołę w takim zakresie jak:

Umiejętności społeczno-emocjonalne: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie z zabawie i sytuacjach zadaniowych, samodzielność i zaradność w podstawowych sprawach codziennych, zdolność przystosowania się w nowym środowisku,

zdyscyplinowanie i podporządkowanie się normom współżycia w grupie, wrażliwość na potrzeby innych, obowiązkowość, wytrwałość, sumienność w zleconych zadaniach, wiara w siebie, niezniechęcanie się trudnościami, samokontrola swego zachowania i wykonywanej pracy.

Podsumowanie: dojrzałość społeczno-emocjonalna jest optymalna, gdy dziecko zwraca uwagę na inne dzieci, mówi w sposób zrozumiały o swoich potrzebach i decyzjach, potrafi uczyć się pod kierunkiem dorosłego, jest zainteresowane osiągnięciem celu, stara się dokończyć pracę, umie się przedstawić, zna swój adres i wie komu i w jakich sytuacjach może go podawać

Sfera fizyczna: zadowalający stan zdrowia i odporność na zmęczenie, prawidłowy wzrok i słuch, prawidłowo funkcjonujący układ artykulacyjny, sprawność ogólna, ruchowa i manualna, zgrabne, precyzyjne ruchy ciała, sprawne ruchy rąk, znajomość orientacji kierunkowo-przestrzennej, znajomość stron prawa – lewa, zrównoważona dynamika procesów nerwowych, ustalona lateralizacja (czyli przewaga jednej strony ciała dziecka nad drugą).

Podsumowanie: dojrzałość fizyczna jest optymalna, gdy dziecko jest sprawne fizycznie, uczestniczy w zajęciach ruchowych, prawidłowo trzyma ołówek i proste narządzia, sprawnie łapie i podrzuca piłkę, potrafi w pozycji siedzącej utrzymać przez dłuższy czas prawidłową postawę ciała

Umiejętności umysłowe: zainteresowanie otoczeniem oraz aktywnością poznawczą, chęć do nauki czytania, pisania, matematyki, posługiwanie się mową poprawną pod względem gramatycznym, artykulacyjnym, przekazywanie swoich myśli w sposób zrozumiały, logiczny, wypowiadanie się na temat swoich przeżyć oraz formułowanie własnych sądów, koncentrowanie przez dłuższy czas uwagi na określonym temacie, łatwe przyswajanie i utrwalanie nowych pojęć i informacji, wykorzystywanie posiadanej wiedzy w praktyce, różnicowanie, porównywanie i odtwarzanie figur geometrycznych, odróżnianie kierunków położenia, zapamiętywanie prostych melodii, rymowanek, przeprowadzanie analizy i syntezy liter, głosek, sylab, czytanie prostych wyrazów, znajomość podstawowych pojęć matematycznych.

Podsumowanie: Dojrzałość funkcji poznawczych jest optymalna, gdy dziecko ma motywację do wykonywania zadań o charakterze dydaktycznym, potrafi klasyfikować przedmioty, mówi w sposób zrozumiały dla innych, interesuje się książkami, składa puzzle, gra w gry planszowe, chętnie rozwiązuje zagadki

Gotowość szkolna w przedszkolu:

Do zadań nauczycieli wychowania przedszkolnego należy m.in. prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. Z początkiem roku szkolnego (październik, listopad) poprzedzającego możliwe rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej nauczyciele przeprowadzają analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna).

Jednym z celów takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc rodzicom w poznaniu stopnia gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole i ewentualnym wspomaganiu rozwoju dziecka w osiąganiu tej gotowości. Na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji pedagogicznych, przedszkole wydaje rodzicom informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację wydaje się w terminie do końca kwietnia roku szkolnego, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.

W jaki sposób rodzice mogą rozpoznać, czy dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole?

Rodzice doskonale znają swoje dzieci, gdyż spędzają z nimi dużo czasu. Dorośli uważnie obserwują pociechy, dostrzegają najmniejsze zmiany w wyglądzie i w zachowaniu, słuchają mowy, dostrzegają, czego się nauczyły, ale również potrafią przewidzieć, w jaki sposób zareagują na nowe sytuacje.

Kiedy dziecko nie jest gotowe na rozpoczęcie szkoły?

Jeśli dziecko jest niesamodzielne (np. nie potrafi samo się ubrać), nie jest w stanie skupić się na wykonywanych zadaniach, ani nie wykazuje nimi żadnego zainteresowania, może nie być gotowe do pójścia do szkoły. Również dziecko mające problem z kontrolowaniem emocji, lękliwe, wycofane, niepotrafiące rozstać się z rodzicem nie osiąga dojrzałości szkolnej. To właśnie obserwacja dziecka w różnych sytuacjach życiowych dostarcza rodzicowi informacji na temat przebiegu rozwoju w obrębie sfer, które mają znaczenie w osiągnięciu dojrzałości szkolnej. Bywa, że rodzic zauważy u swojego dziecka, coś, co wzbudzi jego niepokój i wówczas zwraca się o pomoc do specjalisty. W przypadku niewyraźnej mowy będzie to logopeda, a w przypadku wątpliwości na temat gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole będzie to Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna.

Co należy do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznejw sprawie gotowości szkolnej ?

Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat. Dziecko 6 letnie przyjmuje Dyrektor szkoły jeżeli: korzystało ono z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej, albo posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna wydaje ww. opinię na podstawie przeprowadzonej diagnozy dojrzałości szkolnej dziecka do podjęcia systematycznej nauki w szkole, obejmującej dojrzałość pod względem fizycznym, intelektualnym, społecznym i emocjonalnym.

Zgodnie z art. 36 ust. 4,5,6 ustawy o systemie oświaty, w przypadkach uzasadnionych ważnymi przyczynami rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego przez dziecko nieposiadające orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego może być odroczone, nie dłużej jednak niż o jeden rok. Decyzję w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego podejmuje dyrektor publicznej szkoły podstawowej,w obwodzie której dziecko mieszka, po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

W przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, obowiązek szkolny tych dzieci może być odroczony do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat, zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o systemie oświaty z 12 grudnia 2016r.. Dziecko które w wieku 7 lat nie rozpocznie spełniania obowiązku szkolnego, kontynuuje przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.

Co rodzice mogą zrobić, by wesprzeć dziecko przed pójściem do szkoły?

Rodzice, którzy chcą wesprzeć swoje dziecko na progu edukacji szkolnej, przede wszystkim powinni znaleźć dla niego czas, by wspólnie z nim zdobywać nowe doświadczenia, uczyć się, bawić, słuchaći rozmawiać, aktywnie spędzać wolne chwile oraz budować przekonanie o własnej wartości dzieckai wiarę w jego możliwości.

Propozycje działań wspierających rozwijanie gotowości szkolnej u dzieci w poszczególnych obszarach:

Liczenie - gry i zabawy matematyczne rozwijają wiele umiejętności, warto otwierać dzieci na wszechobecność matematyki, zaczynając od tego, co im bliskie i znane:

zabawy cyframi – układanie w liczby, dodawanie i odejmowanie na konkretach, palcach, w pamięci, wdrażanie do bardziej „skomplikowanych” operacji, jak dzielenie, np. cukierków urodzinowych,

zagadki w trakcie oczekiwania na zwykłe czynności, umożliwianie zadawania zagadek przez dzieci,

porównywanie i przeliczanie np. zabawek, klocków, sprawdzanie reakcji na absurdy – myślenie, kształtowanie poczucia sensu.

Pisanie – każda aktywność zabawowa dotycząca małej i dużej motoryki jest wdrażaniem do pisania:

zabawy paluszkowe, masażyki, wodzenie palcem w powietrzu, zajęcia plastyczne.

Doskonalenie sprawności palców i dłoni ma kluczowe znaczenie w przygotowaniu do nauki pisania. Zaleca się, aby kreślenie „znaków literopodobnych” lub odwzorowywanie szlaczków od lewej do prawej, z góry na dół miało „zabawowy” charakter oraz prowadziło do osiągnięcia jakiegoś z góry określonego celu – np. labiryntowa droga kotka do miski z mlekiem, wkomponowanie litery jako głównego bohatera pracy plastycznej.

Czytanie – przygotowanie do czytania to przede wszystkim dawanie przykładu poprzez posługiwanie się poprawną polszczyzną i czytanie dzieciom, warto wówczas rozwijać wyobraźnię, zatrzymując się na tekście i pytać:

Jak myślisz, co stało się dalej?

Zgadnij, co powiedziała bohaterka?

Warto bawić się literami i głoskami: wymyślać skojarzenia do kształtu liter drukowanych małych i wielkich, składać litery w sylaby i wyrazy, tworzyć rymy, udawać „robotową (lub papugową) mowę”.

Wymienione czynności rozwijają sylabizowanie, syntezę i analizę głoskową.

Gotowość społeczno-emocjonalna

Bardzo ważnym elementem przygotowania do rozpoczęcia nauki w klasie I jest dojrzałość społeczno-emocjonalna. Poniżej kilka wskazówek, jak dbać o jej rozwój:

kształtowanie zdrowej pewności siebie, przyjmowania sukcesu i znoszenia porażki, postawy: „chcę spróbować, wiem, że potrafię, nie poddaję się”,

wdrażanie do samodzielności w uczeniu się poprzez założenie teczek, aby dziecko samodzielnie mogło gromadzić prace, obserwować swoje postępy, dążenie do tego, aby dziecko samo sobie udzielało konkretnych wskazówek (Jak sądzisz, co możesz zrobić, żeby staranniej kontynuować wzór?), doprowadzanie rozpoczętych prac do końca, stopniowe wydłużanie czasu koncentracji,

Ponadto kształtowanie postawy szacunku wobec innych, kulturalne oczekiwanie na swoją kolej,dążenie do mniejszej impulsywności w reakcjach, docenianie za postęp i podjęty wysiłek poprzez kilka szczerych i konkretnych słów lub niematerialną nagrodę, z drugiej strony ponoszenie adekwatnej konsekwencji braku chęci do rozwiązywania zadań (np. brak możliwości zabawy według własnego pomysłu).

Rozwijanie sfery fizycznej:

-wdrażanie w codziennym życiu zasady „sport to zdrowie”

-zapewnienie dziecku stałego rytmu dnia, okresu aktywności i odpowiedniego czasu na sen

-zwracanie uwagi na utrzymanie prawidłowej postawy ciała zwłaszcza w pozycji siedzącej

- zapewnienie dziecku dostępu do różnorodnych przyborów plastycznych

- wykonanie badań wzroku i słuchu w przypadku zaburzeń widzenia lub słyszenia

Źródło: https://www.squla.pl/gotowosc-szkolna-jak-ja-ocenic-i-co-nalezy-jako-rodzic-wziac-pod-uwage

https://www.edziecko.pl/starsze_dziecko/7,79317,24607581,gotowosc-szkolna-dzieci-czym-jest-i-jak-ja-zdiagnozowac.html

http://ppp.bedzin.pl/gotowosc-szkolna/

Opracowała:

Agata Pasuniak

Samodzielność – ważna sprawa

Słownik języka polskiego definiuje pojęcie samodzielny jako: dający sobie radę, niepotrzebujący pomocy.

Źródło: pixabay.com

Samodzielność jest potrzebą rozwojową każdego dziecka. Poprzez podejmowanie prób i gromadzenie doświadczeń, stopniowo opanowuje ono niezbędne w życiu umiejętności, rozwija swoje możliwości, poznaje własną odrębność i kształtuje tożsamość. Już około pierwszego roku życia możemy zaobserwować próby dążenia do samodzielności, kiedy to mały człowiek stara się pokonywać pierwsze trudności związane z nauką chodzenia. W dalszym etapie, potrzeba samodzielnego działania jest jeszcze silniejsza – wyraża się w tzw. buncie dwulatka, który dobitnie sygnalizuje „Ja sam/sama”, choć nie zawsze jego chęć działania jest adekwatna do możliwości. I tu pojawia się niezwykle ważna rola otoczenia, które samodzielność dziecka może rozwijać lub ograniczać, a nawet tłumić.

Dlaczego nie pozwalamy dzieciom na samodzielność?

Powodów, dla których rodzice hamują u dziecka naturalną potrzebę rozwoju i bycia samowystarczalnym, jest wiele, np.:
• strach, że zrobi sobie krzywdę (lub coś zepsuje),
• pewność, że zrobimy coś szybciej i lepiej (szczególnie, gdy nam się śpieszy, a tak jest prawie zawsze),
• przekonanie, że jest jeszcze małe i nie musi nic robić („jeszcze się w życiu napracuje”),
• obawa, że jak mu się nie uda, to będzie mu smutno z tego powodu, będzie płakało (a jako rodzice „mamy za zadanie oszczędzić dzieciom przeżywania porażek”).

Nadmiernie troskliwi dorośli pragną uchronić swoje dzieci przed wszelkimi trudnymi sytuacjami i negatywnymi emocjami. Stąd bierze się skłonność do wyręczania przedszkolaków. Najpierw dotyczy to czynności samoobsługowych (dopinanie samodzielnie zapiętych kurtek, poprawianie czapek, zakładanie butów itp., później rzecz podobnie ma się w przypadku samodzielnego poszukiwania rozwiązania własnych problemów. Rodzice często biorą sprawy dzieci w swoje ręce i np. dzwonią do rodziców koleżanek, żeby wyjaśnić rówieśnicze konflikty. Takie zachowanie nie sprzyja rozwojowi dzieci i nie pozwala im dorosnąć. Istotne i bardzo ważne jest wspieranie w rozwoju samodzielności od najmłodszych lat. Pozwólmy dziecku na samodzielne znajdowanie rozwiązania jego problemów. Troska o bezpieczeństwo jest konieczna, ale w granicach zdrowego rozsądku. Prawdziwa pomoc niesiona dziecku w procesie jego dorastania, powinna polegać na wzmacnianiu poczucia własnej wartości, wynikającego z sukcesów w samodzielnym działaniu.

Naukę samodzielności można porównać do jazdy na rowerze – gdy nadejdzie stosowny czas, należy puścić kijek. /Marta Cygan, psycholog, zespół Akademii Zdrowego Przedszkolaka - fragment artykułu zaczerpnięty ze strony https://zdrowyprzedszkolak.pl/wychowanie/857/jak-wspierac-dziecko-w-rozwoju-samodzielnosci.html

Źródło: pixabay.com

Rodzice, którzy chcą uczyć dziecko samodzielności, muszą odpowiedzieć sobie na pytanie, na co będą zwracać większą uwagę: na błędy czy na mocne strony swojego potomka. Co będzie dla nich istotniejsze: pomyłki czy osiągnięcia? Postawa rodziców buduje klimat, który sprzyja samodzielności lub ją ogranicza i wybór tego, co będzie w rodzicielskim nastawieniu dominować, jest bardzo istotny.

Jeżeli nasza uważność będzie koncentrować się na pomyłkach i niedociągnięciach, jeżeli to do nich będziemy się stale odnosić, to osłabimy naturalną gotowość dziecka do uczenia się. Wzmocnimy w nim obojętność lub lęk przed nowymi wyzwaniami. Jeżeli natomiast w naszej postawie będzie dominowało spokojne spojrzenie na błędy dziecka i otwartość na jego uczenie się, eksperymentowanie i poszukiwanie – będziemy pomocni. Dziecko, rozwijając się w poczuciu, że ma prawo się mylić i działać nieporadnie, stanie się spokojniejsze i odważniejsze. Nie będzie koncentrować się na rzeczywistych lub przewidywanych porażkach, lecz na działaniu. Samodzielności nie można się nauczyć poprzez słuchanie czy wyłączne obserwowanie. Samodzielności trzeba doświadczyć, cieszyć się nią i poczuć, jaką daje siłę. Dobrze jest więc, abyśmy mieli poczucie, że naszym zadaniem nie jest właściwie uczenie samodzielności, ale raczej stworzenie warunków do tego, aby dziecko swoją samodzielność, wpisaną w rozwój, mogło wzmacniać. My mamy zadbać o to, aby w tym procesie potomek nie zrobił sobie krzywdy i żeby wynikająca z samodzielności odpowiedzialność była stosowna do jego wieku.

W rozwoju samodzielności dzieci potrzebują wyzwań na miarę swoich możliwości, ale też takich, dzięki którym będą mogły nauczyć się czegoś nowego. To, co zbyt łatwe – wzbudza nudę, to co zbyt trudne – uzasadnioną obawę. https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/zosia-samosia-jak-uczyc-dziecko-samodzielnosci

Samodzielność można osiągnąć na kilku płaszczyznach. Ważna jest umiejętność samodzielnego jedzenia. Pierwszym i częstym błędem jest dokarmianie dziecka i wyręczanie go w tej podstawowej funkcji. Już na końcowym etapie żłobka możemy zaufać, że samodzielne jedzenie jest w zakresie dziecka.

Rozwijanie samodzielności na drodze sprzątania. Porządkowanie przestrzeni wokół siebie, a także tego, co dziecko przypadkowo nabałaganiło to kolejny krok do tego, aby nasz przedszkolak stawał się bardziej samodzielny. Umiejętność sprzątania jest cenna z różnych innych względów – przede wszystkim to realna pomoc dla nas – dorosłych i kształcenie u dziecka odpowiedzialności i uważności. To ważne, by w sytuacji w której dziecko zrobi bałagan zobligować je do posprzątania przed kolejną zabawą, a także by w miłej atmosferze zainicjować sprzątanie gdy dziecko coś nieuważnie upuści lub wyleje. Dzięki temu kształtujemy prawidłowe nawyki, ćwiczymy umiejętności motoryczne takie jak np. chwytanie i przenoszenie, a nawet działamy na korzyść rozwoju dziecka w aspekcie poznawczym inicjując kategoryzowanie – dzielenie przedmiotów ze względu na ich przeznaczenie, segregowanie. To bardzo wartościowe poznawczo zadanie dla dziecka w wieku przedszkolnym!

Jednym z elementów, który czyni człowieka niezależnym, jest samodzielność w czynnościach samoobsługowych. Czynności samoobsługowe to na przykład czyszczenie nosa, mycie rąk, zębów i korzystanie z toalety. Czasami ciężko nam zaufać czy dziecko poradziło sobie ze sprawą dostatecznie dobrze – do pewnego etapu, gdy dziecko podjęło próby, kontrolujemy jakość wykonywania, wspieramy dziecko i pokazujemy jak samodzielnie wykonać dane działanie. Jako rodzice i nauczyciele możemy dziecku przypominać o np. myciu rąk po wyjściu z toalety, wspierać je w każdej sytuacji poprzez przypomnienie. Dziecko w wieku przedszkolnym powinno już od początku przedszkola samodzielnie umieć korzystać z toalety i nie wymagać w tym zakresie większego wsparcia niż ewentualna kontrola poprawnej higieny. Natomiast kończąc przedszkole możemy oczekiwać od dziecka, że samodzielność widoczna będzie także w świadomości np. dokładnego mycia zębów, mycia rąk z zachowaniem etapów koniecznych dla utrzymania higieny. W rozwoju samodzielności w tym zakresie największym sprzymierzeńcem są doświadczenia wykonywania czynności samoobsługowych – innymi słowy, bez prób nie możemy oczekiwać sukcesu ze strony dziecka w tym zakresie. https://akademia.inso.pl/samodzielnosc-dziecka-w-wieku-przedszkolnym/

„Nie zabiegajmy o to, by każdy czyn uprzedzić, w każdym zawahaniu się natychmiast drogę wskazać, przy każdym pochyleniu biec z pomocą. Pamiętajmy, że w momencie silnych zmagań może nas zabraknąć.” - Janusz Korczak.

Polecane strony www:

https://rodziceidzieci.com/rozwijanie-samodzielnosci-dziecka-joanna-stepinska/

https://www.mustela.pl/mustela-blog/jak-rozwijac-samodzielnosc-dzieci

https://cleverkid.pl/jak-rozwijac-samodzielnosc/

Polecana literatura:

„Jak wychować samodzielne dziecko?” Bykowa Anna (2021)

„Jak przechytrzyć dziecko- proste sztuczki dla małych uparciuchów” David Borgenicht, James Grace (2008)

„Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” Mazlish E, Faber A. (2002)

Opracowały: Jolanta Brózda, Iwona Galia

Drodzy Rodzice!

Przed nami Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok. To czas, kiedy po całym tym chaosie związanym z porządkami, szukaniem prezentów i przygotowaniami świątecznymi, w końcu możemy odetchnąć i znaleźć chwilę tylko dla siebie i swoich najbliższych.

Pamiętajcie, że Wasze dzieci też potrzebują odpocząć i spędzić trochę czasu tylko z Wami. Wiadomo, że to nie jest takie proste, gdyż dziecko chce nas angażować w stu procentach, wymaga ciągłego skupienia z naszej strony i nawet na moment nie daje nam spokoju. Ale to dziecko rośnie i jeśli dziś nie damy mu naszej uwagi, to za kilka lat ono nie będzie jej już chciało, znajdzie tę uwagę gdzie indziej, a wtedy sam czas nie wystarczy – będą potrzebne pieniądze i specjaliści.

Zatem może warto dziś zainwestować, pobawić się, poczytać razem, zagrać w coś, albo nawet spędzić czas przed telewizorem. Ale nie włączać dziecku bajki i mieć chwilę świętego spokoju (co samo w sobie jest bardzo kuszące), lecz posiedzieć razem, przytulić, a potem porozmawiać o tym, co wspólnie obejrzeliśmy.

Niestety ani tablety, ani smartfony nie zastąpią dzieciom tego, co możemy dać im sami. Czas spędzony z dzieckiem jest bezcenny, a tak mało go w codziennej krzątaninie, zatem pomyślmy o tym, że może warto teraz znaleźć go odrobinę więcej.

Polecam Państwu poniższy artykuł i refleksję na tematy w nim poruszone. Zwróćcie uwagę, jak bardzo nadmierne korzystanie ze zdobyczy technologicznych ogranicza rozwój dzieci w wieku przedszkolnym.

Źródło: pixabay.com

Nadmierne korzystanie dzieci z urządzeń cyfrowych wpływa na wszystko – rozwój fizyczny, mowę, emocje…

Informatyzacja życia stała się jednym ze znamion XXI wieku. Technologie cyfrowe towarzyszą nam na każdym kroku: w pracy, w domu, podczas wypoczynku, w trakcie zakupów i zabawy. I choć trudno zaprzeczyć ich pozytywnemu wpływowi na nasze życie, to jednak nadmierne korzystanie zatraca granicę pomiędzy faktyczną potrzebą a koniecznością. Dotyczy to również najmłodszych użytkowników nowych technologii.

Telefony i tablety zaczynają być bowiem nadmiernie wykorzystywane jako uspokajacz maluchów bądź rozrywka podczas jedzenia – tracą swoje docelowe przeznaczenie i stają się „zapychaczem”. W przypadku dziecka do drugiego roku życia niesie to ze sobą wiele negatywnych skutków.

Skutki korzystania z urządzeń mobilnych małych dzieci

Do mniej więcej drugiego roku życia następuje szybki rozwój mózgu (jego wielkość zwiększa się niemal trzykrotnie). Wczesny rozwój mózgu zdeterminowany jest istnieniem bądź brakiem bodźców środowiskowych. Wyniki badań dr Jenny Radesky z Uniwersytetu w Bostonie potwierdzają, że nadmierna i niekontrolowana stymulacja rozwijającego się mózgu dwu- i trzylatka, która wynika z jego częstych kontaktów z urządzeniami mobilnymi i nowymi technologiami, opóźnia jego rozwój funkcji poznawczych, a także prowadzi do deficytu funkcji wykonawczych. (Dzieci w tym wieku predysponowane są do nieustannej eksploracji otaczającej rzeczywistości, a nie do statecznego siedzenia przed ekranem).

Ponadto nadmierne korzystanie z urządzeń mobilnych wpływa również na układ mięśniowo-szkieletowy dzieci. Bywa, że do pediatry trafiają rodzice z maluchami, które nie mają odpowiednio do wieku rozwiniętych mięśni dłoni, ponieważ czynnościami, które dominowały w ich zabawach, było użytkowanie tabletu, smartfonu, a nie rysowanie i kolorowanie kredkami.

Dodatkowo zdaniem m.in. Jennny Radesky warto zastanowić się nad pojawiającą się w badaniach hipotezą – dawanie sfrustrowanym dzieciom tabletu jako narzędzia służącego do walki z nudą, przywrócenia dobrego nastroju, może doprowadzić do utraty przez nie samokontroli, a także nieradzenia sobie z trudnymi emocjami w przyszłości.

Są również tacy naukowcy, jak dr Lucyna Kirwil, którzy twierdzą, że nowe badania w zakresie korzystania przez najmłodszych z urządzeń mobilnych/nowych technologii przynoszą skrajne wnioski. Z jednej strony podkreślają, że korzystanie z technologii (pod bacznym okiem rodzica czy opiekuna) pozytywnie wpływa na rozwój dziecka (przyspiesza go), z drugiej zaś prowadzi do zaburzenia rozwoju poprzez nadmiar bodźców i osłabienie zdolności empatii. Bezdyskusyjny pozostaje jednak wpływ długotrwałego siedzenia przed ekranem na rozwój fizyczny, w tym w szczególności na zmiany w szyjnym odcinku kręgosłupa, przeciążenie nadgarstków nadmiernym korzystaniem z tabletu czy laptopa, a także na rosnącą nadwagę u coraz młodszych dzieci, które zamiast biegać po podwórku, „wędrują” w wirtualnej przestrzeni.

Urządzenia cyfrowe a rozwój mowy dziecka:

Dziecko spędzające czas przed ekranem zostaje pozbawione obcowania z drugim człowiekiem. Jego słownictwo nie wzbogaca się, a mowa i wymowa nie mają okazji do rozwijania się w naturalnych sytuacjach komunikacyjnych.
„Normalny rozwój ludzkiego mózgu wymaga równowagi między bodźcami środowiskowymi, a tymi, które biorą się z kontaktów z ludźmi. Pozbawiony ich mózg nie działa właściwie, nie mogąc tworzyć odpowiednich połączeń neuronowych.” *
Bodźce płynące z ekranów urządzeń takich jak komputer, telewizor, smartfon, powodują zahamowanie naturalnego rozwoju komórek lewej półkuli mózgu (odpowiedzialnej za tworzenie i odbieranie mowy). Język nie rozwija się lub czyni to z wielkim opóźnieniem.
„Dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, które narażone są na odbiór bodźców z przekazu telewizyjnego, pozostają na wcześniejszym etapie rozwoju percepcji i jak niemowlęta chętniej oglądają układy dynamiczne niż statyczne.„**

(fragment tekstu: Urządzenia cyfrowe a rozwój mowy dziecka)

Rekomendacje Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej są jasne i wprost mówią o tym, że dzieciom do drugiego roku życia nie zaleca się kontaktu z urządzeniami ekranowymi, z kolei udostępnianie tych urządzeń dzieciom w wieku 3–6 lat powinno być przemyślane przez rodziców i uwzględniać zasady korzystania, w tym:

dostęp do bezpiecznych i sprawdzonych treści,
ustalenie czasu, kiedy możliwe jest korzystanie z urządzeń (jednak jednorazowo nie dłużej niż 15–20 minut, dziennie – od 30 minut do 2 godzin, w zależności od wieku dziecka),
brak dostępu do urządzeń mobilnych przed snem,
wspólne korzystanie ze smartfonu i tabletu.

Warto zaznaczyć, że korzystanie z urządzeń mobilnych nie powinno być narzędziem motywowania do np. jedzenia czy treningu czystości.

Z tabletem łatwiej…

Z raportu przeprowadzonego w ramach kampanii społecznej „Mam, tata, tablet” wynika, że ponad 40 proc. rocznych i dwuletnich dzieci korzysta w Polsce z tabletów i smartfonów, a wśród tej grupy niemal co trzeci maluch używa urządzeń mobilnych codziennie bądź prawie codziennie. Ponadto wśród okoliczności, w jakich rodzice udostępniają urządzenia mobilne swoim dzieciom, znajdują się głównie:

potrzeba zajęcia się swoimi sprawami (69 proc.),
nagradzanie dziecka (49 proc.),
jedzenie posiłków,
zasypianie.

Co więcej – największy odsetek rodziców udostępniających urządzenia mobilne w celu zjedzenia posiłku przez dziecko i ułatwienia mu zasypiania przypada na rodziców dzieci właśnie w wieku 0–2 lata. Wśród rodzajów aktywności wykonywanych podczas korzystania z urządzeń mobilnych przez roczniaki i dwulatki znajdują się głównie oglądanie filmów i bajek oraz zabawa urządzeniem bez konkretnego celu. Przyczyn nadmiernego korzystania z urządzeń mobilnych przez dzieci w tym wieku, w szczególności dwulatki, autorzy raportu doszukują się w większych wyzwaniach wychowawczych i wykorzystywaniu smartfonów czy tabletów jako asekuracji dla rodziców wobec braku czasu lub kompetencji wychowawczych.

Rodzice a nowe technologie

Rodzice stosują różne modele podejścia do korzystania przez dzieci z urządzeń mobilnych. Z badań wynika, że strategię zabraniania stosują najczyściej rodzice czy opiekunowie, którzy sami posiadają niewystarczające kompetencje cyfrowe. Tak naprawdę kluczem jest nauka właściwego korzystania z dostępnych mediów i ustalenie zasad, proporcji pomiędzy poszczególnymi aktywnościami, a także dopasowanie ich do priorytetów, możliwości (w tym rozwojowych) i potrzeb dziecka i rodziców.

Z książki Y. T. Uhis „Media Moms and Dads. A Fact-Not-Fear Approach to Parenting in the Digital Age” wynika, że rodzice powinni sami określić własny stosunek do nowych technologii i dopiero w oparciu o niego wprowadzać swoje dzieci w świat mediów. Tylko wtedy będzie to spójne z przyjętymi wartościami i całym systemem rodzinnym. Autorka książki podkreśla, że kluczowe jest również zorganizowanie dzieciom od czasu do czasu takiej przestrzeni, która jest zupełnie wolna od nowych gadżetów i dostępu do sieci. Ważne jest również korzystanie z nowych technologii wspólnie z dzieckiem (w zależności od jego wieku), towarzyszenie mu w tym, aby uczyć je bycia krytycznym i świadomym odbiorcą treści.

Nowe technologie i urządzenia mobilne stanowią element naszego życia. W korzystaniu z nich, jak w każdej sferze funkcjonowania, potrzebna jest równowaga. W przypadku małych dzieci warto zacząć ją kształtować już od pierwszych chwil.

Źródła:

* – G. Small, G. Vorgan, iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości, Poznań 2011.
** – R. Vasta i inni, Psychologia dziecka, Warszawa 1995.
Wysokie Obcasy, Psychologia dla Rodziców, „Tablet to nie smoczek”.
Raport „Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce. Wyniki badania ilościowego”.
Y. T. Uhis „Media Moms and Dads. A Fact – Not – Fear Approach to Parenting in the Digital Age.

Monika Koziatek

Pedagog, coach, socjoterapeuta i terapeuta I-ego stopnia

Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR).

Polecane strony www:

https://www.youtube.com/watch?v=YmX20QCtBvw

http://mamatatatablet.pl/

Polecana literatura:

J. Minner, Smartfonowe dzieciaki. Dla rodziców, których dzieci wychowują się w świecie smartfonów, Wydawnictwo Bez Fikcji
B. Pawłowicz, T. Srebnicki, Cyfrowe dzieci. Sztuka skutecznego porozumiewania się z dziećmi, Wydawnictwo Zwierciadło
Z. Czechowska, M. Marcela, Jak nie zgubić dziecka w sieci. Rozwój, edukacja i bezpieczeństwo w cyfrowym świecie, Wydawnictwo Muza

Opracowała: Urszula Cisowska - Turcza

W listopadzie w przedszkolu odbędą się zebrania podsumowujące wstępną obserwację dzieci. Poniżej zamieszczamy artykuł, dzięki któremu można poznać prawidłowości rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym. Artykuł zaczerpnięty został z książki K. Skarbek i I. Wrońskiej „Diagnoza i wspomaganie dziecka w wieku przedszkolnym”.

przygotowała Wioleta Łuków

PRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJOWE DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Gdzie jesteś mamo?

Kiedy wrócisz tato?

ADAPTACJA to trudny czas dla większości małych dzieci. Szczególnie dla tych, które nie chodziły do żłobka i nie zostały przyzwyczajone do spędzania czasu z kimś innym niż rodzice. Wrzesień to czas zmian i wyzwań, ciężki okres dla całej rodziny. Nowe dzieci, nowe miejsce, inne zabawki, obce panie, a co za tym idzie, strach, obawa, poczucie niepewności. Od pierwszych tygodni zależy, czy dziecko będzie chętnie uczęszczać do przedszkola, a rozstanie z rodzicami nie będzie się wiązało ze strachem i smutkiem. Rodzice też przeżywają rozstanie, co potęguje smutek i poczucie niepewności u dzieci. Czasem to oni bardziej się boją rozstania niż dzieci, które już po pierwszych dniach wiedzą, że czeka na nich super zabawa i inne wesołe dzieci. Dlatego to właśnie Wy Rodzice, a my Wam w tym pomożemy, zadbajcie o komfort swoich pociech w tym czasie. Sami musicie pokazać, że chcecie tu zostawić dziecko, że jesteście pewni i spokojni, że będzie tu bezpieczne i wesoło spędzi czas.

Aby Wam to ułatwić przygotowaliśmy kilka rad:

- zadbajcie, aby dziecko miało wszystko to, o czym powiedzą Panie na zebraniu (wygodne i dobrze utrzymujące stopy buty, ulubiony kocyk i podusię, ubranie na przebranie) Możecie udać się na wspólne zakupy i pozwolić dziecku wybrać potrzebne rzeczy

-przypominaj dziecku, że w przedszkolu czeka go super zabawa, nowi koledzy i fajne zabawki, układanki, gry, miłe panie

- opowiedz jak będzie mijał dzień (zabawa z dziećmi, gimnastyka, śniadanie, zabawa z Panią, drugie śniadanie, wyjście na plac zabaw, obiad, odpoczynek, zabawa z kolegami)

- bądź zawsze na czas. Przyprowadzaj dziecko przed 8.20 i nie pozwól, by wyszło ostatnie. Rodzice maluszków starają się odebrać dziecko możliwie najszybciej szczególnie w pierwszych miesiącach.

Jeśli możesz, powiedz dziecku, o której godzinie i przez kogo będzie odebrane . Pamiętaj, że jeśli o to chodzi, „to co powiesz, jest święte” , trzymaj się obietnicy

- rano szybko się pożegnaj, wiem, że to trudne, ale z doświadczenia wiemy, że przedłużanie czasu pożegnania potęguje stres i pogorszy sytuację

- pozwól mu na samodzielność przy rozbieraniu i ubieraniu się

- nie zmuszaj dziecka, by opowiadało, co wydarzyło się w przedszkolu, zaczekaj, aż będzie gotowe. Natomiast możesz zadać pytanie „Co miłego Cię dziś spotkało, jaka zabawa Ci się najbardziej podobała?”

- nie płacz przy dziecku, nie pokazuj, że się denerwujesz i masz obawy, czy da sobie radę. Da sobie radę lepiej niż Ty ! J

- nie obiecuj nagród za chodzenie do przedszkola ani nie strasz karami, ale czasami zaplanuj coś fajnego, idźcie na lody, czy spacer w parku. Nie zapominaj, że dziecko potrzebuje czasu spędzonego z Tobą, którego od teraz ma znacznie mniej.